هر بانوی مسلمانی دوست می‌دارد که خود و خانواده‌اش در ماه مبارک رمضان بهترین حالت بهره‌وری از این ماه مبارک را داشته باشند و نیز نیک می‌داند که این بهره‌وری در گرو میزان آماده‌سازی و استقبال خود و فرزندان از این ماه مبارک و روزه‌ی آن و تلاوت قرآن در ماه شعبان است. چرا که اوقات عمر انسان در ماه مبارک رمضان بس گرانبهاست و پاداش آن نیز دو چندان می‌شود، پس این مهم نیازمند برنامه‌ریزی‌ای منسجم و کاربردی است که جملگی اعضای خانواده بر اجرای آن به بهترین شیوه اتفاق نظر داشته باشند. یک برنامه‌ریزی منسجم و کاربردی برای خانواده‌ای مسلمان در ماه مبارک رمضان می‌تواند به صورت زیر باشد.
● اهتمام به اجرای برنامه چه به لحاظ کمی و چه به لحاظ کیفی.
● اهتمام به اجرای برنامه به گونه‌ای که تنها ویژه‌ی رمضان نباشد بلکه پس از رمضان نیز نسبت به اجرای آن حریص باشند.
● رعایت کلیت برنامه در طول سال.
● ثبت و نگارش برنامه‌ی خانوادگی بر روی کاغذ.
● آراسته شدن به برخی ویژگی‌‌‌ها و صفات نیکو (که برای خود و خانواده دوست می‌دارند) و پیراسته شدن از برخی ویژگی‌‌‌ها و صفات ناپسند (که برای خود و خانواده دوست نمی‌دارند.
اما راهکارهایی برای کاربردی کردن این برنامه:
● تلاوت و تدبر و حفظ قرآن در طول سال به صورت برنامه‌ی روزانه (هر روز نیم ساعت) به صورتی که هر روز زمان مشخصی را برای تلاوت قرآن و ذکر و دعا و نیایش معین کنید.
● برپایی نماز همراه با خشوع و خضوع برای خود و فرزندان در مساجد و به صورت جماعت و نیز برپایی نمازهای سنت و نافله چون رواتب، نماز چاشت، نماز شب و... در طول سال به اندازه‌ی توانایی.
خواهر عزیزم! سعی کن به همراه همسر و دیگر اعضای خانواده ات عبادتهایی چون تلاوت دسته‌جمعی قرآن و نماز شب را به پا دارید، چرا که کارهایی مانند اینها باعث تقویت روابط خانوادگی و نیز سبب ایجاد محبت و عشق و صفا و صمیمیت بیشتری در کانون خانواده می‌شوند. در روایت از پیامبر رحمت(ص) آمده است که فرمود: «آن گاه که مرد از خواب برمی‌خیزد و همسر و فرزندانش را نیز برای نماز بیدار می‌کند که دو رکعت نماز بگذارند، خداوند مهربان همه‌ی انها را در زمره‌ی زنان و مردان یاد کننده‌ی خداوند مهربان، به شمار می‌آورد.»
● برپایی نماز تراویح حتی برای کودکان در مسجد.
● پیوسته با ذکر و یاد خداوند مهربان لبانت را زنده نگه دار.
● در طول روز و نیز به هنگام افطار و نماز تراویح و تهجد به همراه آداب آن و به قدر وسع و امکان خداوند مهربان را ذکر گوی و خواهران و برادران مسلمانت را به هنگام دعا و نیایش هیچ گاه فراموش مکن.
● سعی کن حتی اگر با دانه‌ای خرما و لیوانی آب یا شربت هم بوده است، روزه‌ی روزه‌داران دیگر را افطار کنی.
● به هنگام دادن افطاری و یا به گاه افطار خود نیتت را برای خداوند مهربان پاک و خالص گردان و هیچگاه نه در مال و نه در وقت و فرصت‌‌‌هایت اسراف مکن و همیشه سعی کن پیوند خویشاوندی و روابطت با دیگران را محکم بداری.
● همیشه در برآورده کردن نیازهای دیگران مسلمانان از جمله همسایگان و خیشان خویش کوشا باش که براوردن نیازهای دیگر مسلمانان به نزد خداوند مهربان از عبادت و اعتکاف بسی گرانبهاتر است. ایام قاعدگی زنانه بهترین دوران برای این کار است.
● پیوند خویشاوندی و نیکی به پدر ومادر و خویشان و همسایگان را چه با دیدار و ملاقات و چه با تماس تلفنی و پیامک و ایمیل و... و یا حتی با دعوت آنها به افطاری و دادن افطاری دسته جمعی، رعایت فرما.
● همواره صدقه بده، چرا که اهل صدقه بودن، تو را سخاوتمند می‌گرداند، سخاوتمند عاطفی با دوستان؛ آشنایان؛همسر؛ فرزندان ودیگر خویشان. سخاوتمند معنوی با همیاری و همکاری آنها در برآوردن نیازهایشان. سخاوتمند در نصیحت و خیرخواهی. سخاوتمند در مال و دارایی و انفاق. و تو را به مرتبه‌ای خواهد رساند که فرشتگان گویند: بار خدایا اگر اهل انفاق و بخشش است، در عوض آن چه که می‌بخشد، مال و دارایی او را دو چندان ساز و به او ارزانی دار. و چه زیباست که در خانه‌ی خود صندوقی برای صدقات و انفاق داشته باشی و برادران و خواهران خود را در اقصی نقاط جهان فراموش نفرمایی! نیز در ماه مبارک رمضان زکات مال و دارایی ات را بپرداز.
● از ریخت و پاش و هزینه‌‌‌های اضافی در این ماه چشم پوشی کن، براستی که در این ماه رزق و روزی خانواده‌‌‌ها دو چندان می‌شود اما این افزون شدن مال و دارایی برای آن نیست که خوردن و آشامیدن و هزینه‌‌‌ها نیز افزایش یابد بلکه کسی که در این ماه خوردن و آشامیدن و هزینه‌اش افزون شود براستی که دچار زیان و ضرر و خسران شده است. بنابراین این ایام ماه مبارک رمضان، ایام ویژه‌ای هستند سعی کن در این ایام ویژه از خوردن و آشامیدن و سخنان بیهود پرهیز کنی، چرا که هر لحظه‌ی آن بسیار گران بهاست به گونه‌ای که پیامبر رحمت(ص) فرمود: «زیان مند شد آن کسی که ماه رمضان را دریافت، اما به بارگاه خداوند مهربان توبه و آمرزش نخواست.»
● ایام ماه مبارک رمضان بهترین فرصت برای تمرین و نهادینه کردن مفاهیمی والا چون رحمت و مهربانی و آمرزش و صبر و شکیبایی است پس بکوش که چنین مفاهیم والایی را در خود و خانواده و دیگران نهادینه سازی. و براستی که روزه بهترین اهرم و ابزار برای نهادینه کردن تقوای الهی در وجود آدمی است. به طوری که خداوند مهربان می‌فرماید:يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُون (بقره:183) اي كساني كه ايمان آورده‌اید! بر شما روزه واجب شده است، همانگونه كه بر كساني كه پيش از شما بوده‌اند واجب بوده است، تا باشد كه پرهيزگار شويد.
و این مراد خداوند در این آیه‌ی شریفه تنها با روزه‌ی درست و راستین محقق خواهد شد.
سعی کن که اندام‌‌‌ها و اعضای بدن از چشم و گوش گرفته تا دیگر اندام‌‌‌ها نیز در ماه مبارک روزه‌دار باشند که از روزه‌ی اعضا و جوارح به روزه‌ی ویژه تعبیر کرده‌اند، پیامبر رحمت(ص) می‌فرماید: «روزه امانتی است نزد شما، پس بکوشید که حق امانت داری را رعایت فرمایید.»
روزه تمرین مجاهدت و مبارزه‌ی با نفس است به گونه‌ای که تو را در رویارویی با مشکلات و حوادث زندگی و جهاد و تلاش در راه خشنودی خداوند مهربان آماده می سازد. بنابراین کسی که پر طاووس خواهد جور هندوستان باید کشد. روزه شخصیت تو و خانواده ات را شخصیتی ربانی می‌گرداند به گونه‌ای که دارای عزم و همتی والا که همان همت اخروی است می‌شوید و تنها آرزویتان دستیابی به دیدار خداوند و بهشتی است که پهنای آن به گستردگی آسمان‌‌‌ها و زمین است. خداوند مهربان می‌فرماید:
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمَانٍ أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَمَا أَلَتْنَاهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْءٍ كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَهِينٌ (طور:21)
كساني كه خودشان ايمان آورده‌اند و فرزندانشان از ايشان در ايمان آوردن پيروي كرده‌اند، (در بهشت) فرزندانشان را بديشان ملحق می‌گردانيم (تا زادگان دلبند خود را در كنار خود ببينند و از انس با آنان لذت بيشتر ببرند) بي آنكه ما اصلاً از عمل آن كسان چيزي بكاهيم (و از اندوخته پدران و مادران چيزي برداريم و به فرزندانشان بدهيم، و يا بدين وسيله بر حسنات فرزندان بيفزائيم و يا گناهانشان را از اين راه بزدائيم). چرا كه هر كس در گرو كارهائي است كه كرده است.
رهنموهایی برای خانواده و فرزندان:
● کمتر بخوابید و زودتر بیدار شوید. تا فرزندان شما نیز از شما بیاموزند که برای سحری خوردن بیدار شوند. چرا که خوردن سحری مایه‌ی برکت برای آدمی است و فرشتگان الهی بر کسانی که برای سحری خوردن بیدار شده‌اند، درود و شادباش می‌فرستند. هم چنین به تأخیر انداختن سحری، شخصیت تو را در برابر تشنگی و گرسنگی و دیگر مشکلات روزه مقاوم می‌سازد و نیز سبب تضمین نماز صبح تو خواهد شد.
● همکاری وهمیاری در بندگی و عبادت و تلاوت قرآن و نماز تراویج و تهجد، داشتن همکاری و همیاری در چنین کاری‌‌‌هایی سبب تقویت و استحکام روابط خانوادگی خواهد شد. یکی از زنان پژوهشگر مصری در مجله‌ای در یک بررسی آماری نشان داده است که مشکلات همسران و خانوادگی در ماه مبارک رمضان به پایان ترین حد خود می‌رسد و این مشکلات بیشتر زمینه‌ی پیش رمضانی داشته‌اند.
● جلسه روزانه یا هفتگی یا رفتن به اتفاق خانواده برای شرکت در نماز تراویح از جمله دیگر کارهایی است که سبب تحکیم روابط خانواده می‌شود.
● جمع شدن گروهی بر سر سفره‌ی سحری یا افطاری و دعوت همدیگر به آن.
● مشارکت و همیاری فرزندان در آماده سازی سفره‌ی افطاری.
● انتخاب غذای کافی و مناسب بدون اسراف و تبذیر.
● تشویق و دادن پاداش به فرزندان در قبال عبادتهایی چون نماز وروزه تلاوت قرآن و رفتار نیک که در ماه مبارک رمضان انجام داده‌اند.
● تنظیم برنامه‌‌‌های درسی فرزندان به گونه‌ای که درس‌‌‌های آسان را پیش از افطار و نماز مغرب بخوانند و درس‌‌‌های دشوار را پس از آن و نماز تراویح یا بعد از نماز صبح.
● در این ماه مبارک پیوسته ذکر زبانت اورادی این چنینی باشد:وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَاماً (فرقان:74)
و كسانيند كه می‌گويند: پروردگارا! همسران و فرزنداني به ما عطاء فرما (كه به سبب انجام طاعات و عبادات و ديگر كارهاي پسنديده، مايه سرور ما و) باعث روشني چشمانمان گردند، و ما را پيشواي پرهيزگاران گردان (به گونه‌ای كه در صالحات و حسنات به ما اقتداء و از ما پيروي نمايند)
رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (بقره:172)
اي پروردگار ما! (اين عمل را) از ما بپذير، بي گمان تو شنوا و دانا (به گفتار و نيّات ما) هستي.
نظرات